Meksyk w zainteresowaniu czechosłowackiego wywiadu.

Meksyk wspomniałem w związku z najnowszym moim odkryciem – otóż od sierpnia 1963 r. funkcjonowała tam (obok rezydentury wywiadu cywilnego) rezydentura wywiadu wojskowego Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej. Prawnicy obu tych placówek o sobie wiedzieli i współpracowali. Na razie nie wiem, do kiedy ta placówka była czynna, ale w tej chwili mogę już powiedzieć, że rezydent pracujący pod przykryciem dyplomatycznym (był sekretarzem ambasady czechosłowackiej ds kulturalnych) po ok. dwóch latach pracy w terenie prowadził swoją siatkę agenturalną. Znajdował się w niej np. porucznik armii meksykańskiej, pracujący dla ZS/GŠ z pobudek materialnych i major sił lotniczych meksykańskich. Z czasem siatka ta została wzbogacona o byłego atache wojskowego Meksyku w Stanach Zjednoczonych. Praca tej rezydentury była nakierowana przede wszystkim na rozpoznawanie realnego stanu sił zbrojnych USA. Meksyk w tym przypadku traktowano jako stosunkowo przyjazną bazę do działań antyamerykańskich. Oficer wywiadu używający kryptonimu „364” (oficerowie kadrowi ZS/GŠ stosowali kryptonimy składające się z trzech cyfr, natomiast dla agentów stosowano tradycyjne pseudonimy) w jednej z notatek opisujących sytuację operacyjną zauważył: „dla nas bardzo przyjazny jest mocny nacjonalizm Meksykanów i ich antypatie wobec wszystkiego amerykańskiego. Dobrą pomocą jest także korupcja, łapówkarstwo, która jest niestety zjawiskiem cechującym nie tylko warstwy wyższe, ale nawet klasę pracującą. Trzeba ją wykorzystać, jakkolwiek nie mam w tej dziadzinie żadnej praktyki”.

Rozruch pracy rezydenta był dosyć długi, najpierw sobie nie radził z pogodzeniem swej legalnej pracy dyplomatycznej z pracą dla wywiadu. Przez jakiś czas też nie posiadał samochodu, co również utrudniało jego zdolności wywiadowcze. Na początku 1965 r. Główna centrala wywiadu rozważała likwidację tej rezydentury, ale własnie w tym roku oficerowi udało się dokonać pierwszych werbunków agentów i dostarczać do Pragi informację oceniane jako „średniej wartości”. Toteż pod koniec tego roku stwierdzono, iż rezydentura ma perspektywy i do Meksyku wysłano drugiego oficera z centrali, by wzmocnić działania wywiadowcze. W drugiej połowie lat 60 siatka agenturalna czechosłowackiego wywiadu wojskowego nie była co prawda tak rozbudowana jak siatka agentów wywiadu cywilnego, działającego tam – jak już wspomniałem od 1952 r., ale stanowiła element, który w ocenie centrali miał swoją wartość i przesądził o tym, że wojskowy wywiad w tym regionie pracował i nadal.

Do dokumentów stworzonych przez ZS/GŠ dostęp jest nieco trudniejszy, niż do dokumentacji StB. Nie chodzi o ich utajnienie, są tak samo dostępne dla badaczy jak i inne dokumenty w Archiwum Służb Bezpieczeństwa, ale problem polega na tym, iż są mniej zbadane, opracowano dla nich mniej pomocy metodologicznych i poszukiwanie archiwaliów w tym przypadku bardziej przypomina poszukiwanie igły w stogu siana.

Udało mi się potwierdzić tożsamość niektórych agentów pracujących w Meksyku na rzecz czechosłowackiego wywiadu wojskowego, ale dopóki się nie zapoznam z ich teczkami nie będę ich nazwisk ujawniał.